Γνωρίζουμε το πρόγραμμα Steamers, μέσω μιας διεξοδικής συζήτησης με τη Μαρία Μιλτιάδου
Η Μαρία Μιλτιάδου ως Υπεύθυνη του Τομέα Εθνικών Προγραμμάτων» του Οργανισμού Νεολαίας Κύπρου, συντονίστρια του προγράμματος Τhe STEAMers μας παρουσιάζει το πετυχημένο αυτό πρόγραμμα του Οργανισμού και μας μιλά για τη προσπάθεια του ΟΝΕΚ να προωθήσει την εκπαιδευτική μεθοδολογία STEM στις υφιστάμενες δομές προγραμμάτων του.
Πότε ξεκίνησε για πρώτη φορά να λειτουργεί στην Κύπρο το πρόγραμμα STEAMers και ποιο ήταν το έναυσμα της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας;
Το πρόγραμμα ξεκίνησε τη λειτουργία του το 2017 με έναυσμα την παγκόσμια συζήτηση που γινόταν και αναδείκνυε την αξία της εκπαιδευτικής μεθοδολογίας STEM στις διάφορες επίσημες και ανεπίσημες δομές εκπαίδευσης. STEM είναι η πλέον σύγχρονη τάση στην εκπαίδευση, η οποία καταργεί τα σύνορα μεταξύ των γνωστικών αντικειμένων και τη δασκαλοκεντρική διδασκαλία. Μέσα στο πλαίσιο αυτής της μεθοδολογίας ενθαρρύνεται η βιωματική μάθηση, η διερεύνηση των προβλημάτων, ενώ παράλληλα καλλιεργείται η κριτική σκέψη, η φαντασία και η δημιουργικότητα των παιδιών. Ο Οργανισμός Νεολαίας αντιλαμβανόμενος την προστιθέμενη αξία της μεθόδου STEM σε συνδυασμό με τις Τέχνες (Arts) σχεδίασε το πρόγραμμα «The SΤΕΑΜers» με στόχο να προσφέρει στους παιδιά και στους νέους μας όχι ένα ακόμα εκπαιδευτικό πρόγραμμα αλλά μια συνολική επαφή με τα οφέλη του συνδυασμού αυτού.
Μέσα σε αυτά τα χρόνια, έχει αγαπηθεί από το κυπριακό «κοινό»; Παρατηρείται όλο και μεγαλύτερη αύξηση των συμμετεχόντων, κάθε χρόνο;
Είναι αλήθεια ότι ο κόσμος έχει αγκαλιάσει το πρόγραμμα «The SΤΕΑΜers» από την πρώτη στιγμή, ειδικά την εισαγωγή των εντελώς νέων εργαστηρίων, όπως είναι η εκπαιδευτική Ρομποτική και ο Προγραμματισμός. Επίσης η αξία του προγράμματος έχει εκτιμηθεί και από τους νέους γονείς, κάτι που μας δίνει μεγάλη ικανοποίηση αλλά και ενθάρρυνση για το μέλλον.
Σε ποιες ηλικίες απευθύνονται τα εργαστήρια και άτομα ποιων ηλικιών δείχνουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για παρακολούθησή τους; (παιδιά, ενήλικες)
Το πρόγραμμα απευθύνεται σε νέους ηλικίας 6-35 ετών. Τα τμήματα οργανώνονται με βάση την ηλικία των παιδιών, ενώ οι ενήλικες αποτελούν αυτόνομες, ξεχωριστές ομάδες. Τόσο τα παιδιά όσο και οι ενήλικες παρακολουθούν συστηματικά και με ενδιαφέρον τα εργαστήρια της επιλογής τους. Μπορώ να πω όμως ότι τα παιδιά αγαπούν πολύ την εκπαιδευτική ρομποτική, ενώ πέρσι ομάδα αποτελούμενη από 5 παιδιά συμμετείχε στον ετήσιο παγκύπριο Διαγωνισμό Robotex, κερδίζοντας 1ο και 2ο βραβείο στις κατηγορίες που διαγωνίστηκαν εξασφαλίζοντας έτσι το εισιτήριο για συμμετοχή στον Παγκόσμιο Διαγωνισμό Εκπαιδευτικής Ρομποτικής που έγινε στην Εσθονία. Η εμπειρία ήταν συναρπαστική και πρωτόγνωρη για τα παιδιά που συμμετείχαν. Για τους ενήλικες μπορώ να πω ότι τους ενδιαφέρουν τα εργαστήρια ζωγραφικής, θεάτρου και φωτογραφίας. Επίσης πολλοί ενήλικες επιλέγουν και την εκμάθηση κάποιου μουσικού οργάνου που επίσης προσφέρει το πρόγραμμα «The SΤΕΑΜers». Η συμμετοχή τους στο πρόγραμμα τους προσφέρει ναι μεν μάθηση αλλά περισσότερο τους δίνει την ευκαιρία να κοινωνικοποιηθούν και να κάνουν νέες γνωριμίες. Ενδιαφέρον για όλους, μικρούς και μεγάλους, έχει η συμμετοχή σε εκδηλώσεις και δράσεις εκτός του προγράμματος.
Ποια μαθήματα παραδίδονται στο πλαίσιο του προγράμματος, βάσει ποιων κριτηρίων έγινε η επιλογή τους κατά πόσο εναλλάσσονται κάθε έτος;
Στο πλαίσιο του προγράμματος «The SΤΕΑΜers» προσφέρονται εργαστήρια σε διάφορα θέματα όπως η εκπαιδευτική ρομποτική, ο προγραμματισμός, η φωτογραφία αλλά και άλλες δημιουργικές δράσεις όπως το θέατρο, η μουσική, η ζωγραφική, οι γραφικές τέχνες, η δημιουργική γραφή και ο χορός. Η επιλογή τους έγινε με γνώμονα την ένταξη θεματικών εργαστηρίων από τον κλάδο της μηχανικής και των νέων τεχνολογιών με έμφαση στις μεθόδους και εφαρμογές του προγραμματισμού και της εκπαιδευτικής ρομποτικής. Παράλληλα στόχος μας ήταν να διατηρήσουμε αλλά και να ενισχύσουμε όλα τα εργαστήρια στη κατηγορία των τεχνών έτσι ώστε να δημιουργηθούν όλες οι κατάλληλες συνθήκες για την ανάπτυξη της δημιουργικότητας, της εκφραστικότητας και της φαντασίας των νέων μας. Εννοείται ότι νέες προσθήκες σε θεματικά εργαστήρια προκύπτουν συνεχώς, αφού η εξέλιξη είναι συνεχής, ενώ ο σκοπός μας είναι να συμβάλουμε με κάθε τρόπο στην ψυχική ενδυνάμωση των νέων μας αλλά και στην ενίσχυση των δεξιοτήτων τους, μέσω του προγράμματος αυτού.
Ποια τμήματα-μαθήματα, έχουν συνήθως περισσότερη «ζήτηση»;
Περισσότερη ζήτηση έχουν τα μαθήματα ζωγραφικής και μουσικής ενώ όλο και περισσότερο έδαφος κερδίζει η εκπαιδευτική ρομποτική, ο προγραμματισμός, η φωτογραφία, η δημιουργική γραφή, ο χορός, το θέατρο και οι γραφικές τέχνες.
Υπάρχουν «ανδροκρατούμενα» εργαστήρια (πχ προγραμματισμός) και αν ναι, πώς το εξηγείτε;
Υπάρχει μια τάση περισσότερα αγόρια παρά κορίτσια να ασχολούνται με την ρομποτική και τον προγραμματισμό κι αυτό οφείλεται στην λανθασμένη αντίληψη ότι οι εφαρμοσμένες επιστήμες αφορούν περισσότερο τα αγόρια. Αυτή όμως η αντίληψη καθημερινά καταρρίπτεται και απόδειξη αυτού είναι το γεγονός ότι αυξάνεται συνεχώς ο αριθμός των κοριτσιών στα τμήματα καθώς και ο αριθμός των γυναικών που ασχολούνται με τις επιστήμες αυτές γενικότερα.
Το κόστος συμμετοχής είναι 60 ευρώ ετησίως για κάθε μάθημα, χρηματικό ποσό, καθόλου απαγορευτικό. Μήπως αυτός ήταν ο σκοπός, ώστε να μπορούν να συμμετέχουν και πιο ευάλωτες οικονομικά ομάδες;
Πολύ σωστά. Μια βασική μας επιδίωξη είναι η κοινωνική συμπερίληψη και για το λόγο αυτό κάθε εργαστήριο στοιχίζει 60 ευρώ για ένα σχολικό έτος και περιλαμβάνει 30 συναντήσεις, ενώ το κόστος συμμετοχής μειώνεται ακόμα περισσότερο εάν ο νέος επιλέξει περισσότερα από ένα εργαστήριο ή/και όταν πρόκειται για αδέλφια. Το κόστος είναι τέτοιο έτσι ώστε να μπορεί κάθε οικογένεια και ειδικά πιο ευάλωτες οικονομικά ομάδες να συμμετέχουν στο πρόγραμμα και επίσης να έχουν την ευκαιρία να επιλέξουν πέραν του ενός θεματικού εργαστηρίου συνδυάζονται έτσι διάφορες γνώσεις και εμπειρίες και επιτυγχάνοντας την διαθεματικότητα, την οποία επίσης προσπαθούμε να προωθήσουμε μέσω του συγκεκριμένου προγράμματος.
Το SΤΕΑΜers μπορούν να το παρακολουθήσουν και άτομα από άλλες χώρες που διαμένουν στην Κύπρο;
Φυσικά, νοουμένου ότι γνωρίζουν ελληνικά καθότι η γλώσσα διδασκαλίας είναι τα ελληνικά.
Υπάρχουν κριτήρια εισδοχής, πέραν της ηλικίας;
Δεν υπάρχουν κριτήρια εισδοχής πέραν της ηλικίας και όποιος το επιθυμεί μπορεί να συμμετέχει.
Τα μαθήματα θα μπορούσαν να παρακολουθήσουν και άτομα με μαθησιακές δυσκολίες;
Όπως ανέφερα και πιο πριν, επιδιώκουμε το πρόγραμμα να είναι όσο πιο συμπεριληπτικό γίνεται. Συνεπώς δεν εξαιρούνται άτομα με μαθησιακές δυσκολίες από το πρόγραμμα. Αναλόγως της περίπτωσης γίνεται μια συνεννόηση μεταξύ των γονιών, των εκπαιδευτών και του ΟΝΕΚ και όπου απαιτείται γίνονται ρυθμίσεις, ούτως ώστε να μπορεί το άτομο να ενσωματωθεί χωρίς πρόβλημα στην ομάδα.
Θα μπορούσε κάποιος ενδιαφερόμενος να ξεκινήσει ατομικά μαθήματα στη μέση του έτους για παράδειγμα ή κάτι τέτοιο είναι ανέφικτο;
Δεν υπάρχουν ατομικά μαθήματα αλλά για τα κανονικά μαθήματα υπάρχει ευχέρεια να αρχίσει κάποιος ανά πάσα στιγμή, νοουμένου ότι υπάρχει θέση.
Πώς επιλέγονται οι καθηγητές που διδάσκουν στα εργαστήρια και κατά πόσο ακολουθείται μια κοινή συνισταμένη στον τρόπο διδασκαλίας (π.χ. οδηγίες από ΟΝΕΚ);
H επιλογή των καθηγητών γίνεται κατόπιν ανοικτού Διαγωνισμού με κριτήρια τα ακαδημαϊκά προσόντα και την αποδεδειγμένη επαγγελματική εμπειρία. Η ετοιμασία, η παράδοση της ύλης και η διδασκαλία είναι ευθύνη του καθηγητή. Εντούτοις όμως ο Οργανισμός Νεολαίας εξηγεί την όλη φιλοσοφία του προγράμματος και πώς αυτή πρέπει να διαχέεται και να χρωματίζει την πιο μικρή ή μεγάλη δράση του μαθήματος. Ωστόσο καθώς η προσέγγιση STEM είναι κάτι νέο για την Κύπρο, η προσπάθεια για εμπέδωση της έννοιας είναι συνεχής και αδιάλειπτη.
Θεωρείτε πως στην εποχή που ζούμε, οι εποικοδομητικές εξωσχολικές δραστηριότητες, μπορούν να κρατήσουν τα παιδιά μας μακριά από ενδεχόμενους κινδύνους; Το STEAMers λειτουργεί με αυτό το σκεπτικό και εάν ναι, με ποιο τρόπο;
Είναι αλήθεια ότι οι εξωσχολικές δραστηριότητες έχουν αναγνωρισμένη αξία και επιπλέον αποτελούν βασική παράμετρο της εκπαιδευτικής μεθοδολογίας STEM. Εκτός λοιπόν από τα εργαστήρια που γίνονται στα κατά τόπους Πολύκεντρα του Οργανισμού Νεολαίας, επιμέρους στόχος του προγράμματος «The STEAMers» είναι όπως είπα και προηγουμένως, η επαφή των παιδιών κυρίως με νέες εμπειρίες από το κόσμο των τεχνών, της τεχνολογίας, της καινοτομίας και της έρευνας. Προς αυτή την κατεύθυνση οργανώνονται εκπαιδευτικές επισκέψεις σε ερευνητικά κέντρα, μουσεία, γκαλερί τέχνης και εργαστήρια τεχνολογίας ή makerspaces. Ακόμα διοργανώνονται εξειδικευμένες ομιλίες και παρουσιάσεις από ερευνητές και επαγγελματίες STEM καθώς και συμμετοχές των ομάδων μας σε εθνικούς Διαγωνισμούς ή ακόμα και διεθνείς. Όλα αυτά συμπληρώνουν τη συνολική προσπάθεια του Οργανισμού Νεολαίας για προώθηση της κατεύθυνσης ΣΤΕΜ, έτσι ώστε οι νέοι μας να εμπνέονται και να λαμβάνουν ερεθίσματα.
Έχοντας επισκεφθεί προσωπικά κάποια τμήματα, οφείλω να πω ότι χάρηκα που δεν είδα ένα «αποστειρωμένο» και αυστηρό περιβάλλον που συχνά συναντάς σε τάξεις σχολείου. Αυτός είναι μήπως ο τρόπος για να μην «αποξενώνονται» οι μαθητές;
Το πρόγραμμα βασίζεται σε ένα νέο είδος παιδαγωγικής που παρακινεί τους μαθητές να ξεφύγουν από το στερεότυπο πλαίσιο του σχολείου, να βγουν από τις αυστηρές σχολικές αίθουσες και να αναπτύξουν το πνεύμα τους διαδραστικά, αφήνοντας τη φαντασία τους να ταξιδέψει. Αυτό είχαμε ως σκέψη όταν δημιουργούσαμε το χώρο στη Λευκωσία αλλά και στις άλλες πόλεις. Άλλωστε ο χώρος επιδρά σημαντικά στην ψυχολογία των παιδιών αλλά και των ενηλίκων αφού βιώνουν το χώρο σαν τόπο μάθησης, ψυχαγωγίας αλλά και κοινωνικοποίησης και φυσικά το στοίχημα κερδίζεται όταν επιθυμούν διακαώς να επιστρέψουν στο χώρο αυτό.
Τι θα θέλατε εν κατακλείδι να επικοινωνήσετε με τον κόσμο, σχετικά με το συγκεκριμένο πρόγραμμα;
Στόχος μας στον Οργανισμό Νεολαίας είναι να εμπλουτίσουμε τις επιλογές των παιδιών για νέα γνώση αλλά και δημιουργική απασχόληση στον ελεύθερο τους χρόνο, η οποία παράλληλα θα ενισχύει τις απαιτούμενες δεξιότητες και τη ψυχοκοινωνική τους ενδυνάμωση. Οι εργοδότες τονίζουν ότι οι εργαζόμενοι δεν έχουν τις δεξιότητες που απαιτούνται σήμερα. Τα παιδιά πρέπει να μάθουν από μικρή ηλικία να συνεργάζονται, να επικοινωνούν, να δουλεύουν σε ομάδες, να είναι παραγωγικοί, δημιουργικοί αλλά και καινοτόμοι. Είναι λοιπόν εκ των πραγμάτων απαραίτητες οι αλλαγές στην εκπαίδευση και την κατάρτιση και ο Οργανισμός Νεολαίας δεν μπορεί σίγουρα να απέχει από την προσπάθεια αυτή.
Eπισκέψου τη σελίδα του προγράμματος, εδώ και μάθε για όλα τα προγράμματα και τις υπηρεσίες που προσφέρονται στον Οργανισμό Νεολαίας εδώ
Πηγή: https://avant-garde.com.cy/articles/impossible-works/ena-pragmatiko-success-story-apo-ton-organismo-neolaias
